Czas wakacji to czas intensywnych zakupów pamiątek. Warto jednak sprawdzić, czy cudowny okaz bursztynu, zakupiony nad morzem, nie jest w rzeczywistości marną podróbką.
Bursztyn z racji swojego piękna jest jednym z największych skarbów polskiej Zatoki Gdańskiej. Miliony turystów, jakie co roku zjeżdżają się nad ten region, nie mogą pozbawić się tej przyjemności i nie znaleźć, albo kupić bursztynu. Jednak takich ludzi bez żadnych skrupułów wykorzystują handlarze, sprzedając im zamiast cudownej żywicy, marną podróbkę. Jak się jednak przed nimi chronić?
Zanim dowiemy się, jak można rozpoznać prawdziwość naszego zakupu, warto zwrócić uwagę na to, co handlarze wykorzystują do nabijania swoich klientów w butelkę. Najczęściej jest to bursztyn prasowany oraz kopal. Pierwszy z nich to materiał wykonany w sposób sztuczny. Robi się go poprzez zgniatanie specjalnego materiału pod bardzo wysoką temperaturą (150 – 200 stopni Celsjusza). Wykonany w ten sposób bursztyn jest w zasadzie nie do odróżnienia za pomocą zmysłu wzroku od prawdziwego. Kopal natomiast jest to innego rodzaju żywica drzew kopalnych. Różni się on od oryginalnego bursztynu miejscem pochodzenia oraz wiekiem. Kopale w dzisiejszych czasach sprowadzane są z Kolumbii. Powstały one od 100 tysięcy, do przeszło miliona lat temu. Prawdziwy bursztyn jednak tworzył się przez ponad 30 milionów lat.
Istnieje wiele laboratoryjnych doświadczeń pozwalających na wykrycie imitacji bursztynu. Podróbki różnią się bowiem od oryginału różnymi właściwościami, których pomimo rozwoju technologii produkcji nie sposób wytworzyć. Przykładowe doświadczenia to: test w świetle podczerwonym, badania rozpuszczalnikami, badanie różnic spękań powierzchni oraz badanie twardości. Niestety, metody te są w praktyce zupełnie niedostępne dla większości ludzi. Istnieją jednak inne, bardziej domowe sposoby.
Bursztyn, w odróżnieniu do jego podróbek, ma właściwości elektrostatyczne. Oznacza to, że po pocieraniu go o materiał powinien przyciągać małe skrawki papieru. Wynika to z odpowiedniej budowy wewnętrznej, pozwalającej na wytwarzanie oddziaływań elektromagnetycznych. Zarówno kopal, jak i bursztyn prasowany, takiej właściwości są pozbawione.
Inną metodą jest wrzucenie bursztynu do osolonej wody (30g soli na litr wody). Powinien on bez problemu unosić się na powierzchni. Imitacje bursztynu są nieco cięższe od oryginału, w związku z czym w roztworach soli najczęściej toną. Jednak nie jest to stu procentowa metoda stwierdzenia jakości żywicy.
Najpewniejszą z domowych metod jest poddawanie bursztynu wysokim temperaturom. Niestety, skutkuje to znacznym uszkodzeniem lub wręcz zniszczeniem żywicy, zatem nie sposób jest wykonać ją na przykład na biżuterii. Bursztyn, po podgrzaniu do odpowiedniej temperatury, zacznie powoli się spalać, jednocześnie wydzielając silną woń kadzidła. Inne żywice wymagają użycia nieco wyższych temperatur, jednocześnie nie wydzielając przy tym żadnego zapachu.
Podobne doświadczenia można wykonywać na wszystkich materiałach, jakie odnajdziemy na plaży, a które wydają się nam być bursztynami. Bardzo często zdarza się bowiem, że są to po prostu zwykłe kamienie. By mieć zatem pewność, najlepiej użyć metody badania właściwości elektrostatycznej. Kamienie w kolorze bursztynu nigdy nie przyciągną małego kawałka papieru.
W przypadku zakupywania bursztynu z lokalnego stoiska i tak jedną z najlepszych metod rozpoznania podróbki jest… zdrowy rozsądek. Nie ma przecież możliwości, by sporej wielkości bursztyn posiadający cudowną inkluzję kosztował 50 złotych. Wyjątkowo niska cena niektórych okazów może być zatem dla nas odpowiednią wskazówką co do ich prawdziwości.
Uzbrojeni w taką wiedzę możemy zatem bez wahania poddać nasze domowe skarby testowi oryginalności. Jeśli jednak odnajdziemy podróbkę, nie ma powodów do zmartwień. Za około 30 milionów lat powinna (choć wcale nie musi) nabrać właściwości prawdziwego bursztynu. Pytanie tylko, czy opłaca nam się tyle czekać?
Źródło: amber.com.pl, bc.com.pl, jantarstudio.com
Opracował: Cezary Szczepański
